وەبەرهێنان وەك رێگەیەكی نوێی گەشەی ئابوری  چ ناوەخۆیی بێت یان دەرەكی، رێگەیەكە لە رێگاكانی بوژاندنەوەو گەشەسەندنی ئابوری و ژیاری بەتایبەتی لە دەوڵەتانی تازە پێگەیشتوو (النامیە)، دیاریدەیەكی بەرچاوی گەشەكردن‌و بوژانەوەو گواستنەوەی تەكنەلۆجیا كە خێرایی گەشە زیاد دەكات‌و ئەمەش بەشێوەیەكی زۆر بەرچاو لە هەندێك دەوڵەت دەركەوتووە. خێرایی گەشەی ئابوری‌و بەرز بوونەوەی ئاستی خزمەتگوزاری  بەجۆرێك رەفاهیەتی بۆ هاوڵاتیان فەراهەم كردووە، بۆیە ئەم دەوڵەتانە یاسای وەبەرهێنان دەرچواندوە, تێیدا چەندان ئاسانكاری‌و لێخۆشبون‌و زەماناتی بۆ وەبەرهێنەرەكان تێدایە بە جۆرێك ببێتە پاڵنەری سەرمایەگوزاری كردن و بەگەرخستنی سەرمایەكانیان, چونكە وەبەرهێن مەبەستی قازانجە بۆیە سەیر دەكات یاساكانی كام دەوڵەت زۆرترین زەمانات و حوافزی تێدابێت بۆ ئەوەی زیاتر قازانج بكات‌و ڕوو لەم شوێنە دەكات. پاش ساڵی 2003 و هاتنە ئارای بارودۆخێكی نوێ لە عێراق‌و كرانەوەی بەرووی جیهان پێویستی زۆری ئەم وڵاتەی شەرو گەمارۆی ئابوری چەندان ساڵ ژێرخانی ئابوری دابەزیوەتە ژێر سفرو دەیان ساڵ پرۆژەی ئاوەدان و نیشتەجێ كردن‌و بەرهەمهێنان هیچ گەشەیەكیان بە خۆوە نەدی بوو، سەرەرای ئەوەی ووڵات پاش ئەوەندە ساڵ جەنگ توشی وێرانی زۆر هاتبوو بە جۆرێك گەلانی عێراقی تاقەت بروكین كردبوو، بۆیە هەم لە عێراق‌و هەم لە كوردستان یاسای وەبەرهێنان دەرچوێندران, بەڵام ئەم دوو یاسایە ئەشكالیات‌و هاودژی زۆریان تێدایە بەجۆرێك رەنگە هەندێك جار گرفت بۆ وەبەرهێن دروست بكات، چونكە ئێمە تاكو ئیستاش لە چوارچێوەی یەك وولات ژیان دەكەین.
لێرەدا مەبەستمانە هەندێك لەم ئەشكالیات‌و هاودژیانەی لە نێوان یاسای وەبەرهێنانی عێراقی‌و یاسای وەبەرهێنانی هەرێمی كوردستان بخەینە روو، هۆكارەكان و لایەنە خراپییەكانی هەر یاسایەك دەربخەین بە ئامانجی بەرچاو روونی لە كاتی هەمواركردنەوەكان لەبەر چاو بگێرێت :
1_ لەرووی تەملیك كردنی زەوی بەناوی وەبەرهێنەر جیاوازیەكە ئەوەیە كە لە یاسای وەبەرهێنانی هەرێمی كوردستان ژمارە (4) ی سالی 2006 لە مادەی (4) فقرەی (3) وەبەرهێن ئەو زەویانەی لەسەر تەملیك دەكرێت كە بۆ وەبەرهێنان بەكار دەهێنێ بەنرخی رەمزی‌و هەتا بەبێ نرخیش. ئەم مادەیە بە جۆرێك دارێژراوە كە هەراجی خاك دەكات بۆ وەبەرهێن, چونكە رەنگە بەبێ بەرامبەریش ئەم زەویانەی لەسەری تەملیك بكرێت. بەڵام لەیاسای وەبەرهێنانی عێراقی ژمارە (13)ی سالی 2006 لە ماددەی (10)‌و بەپێی هەمواری یاسای ژمارە (2)ی سالی 2010 هەمواركراوە، لە فقرەی (2)دا هاتووە بۆ وەبەرهێنەری عێراقی و بیانی مافی تەملیك كردنی عەقاراتی دەوڵەتیان هەیە بە بەرامبەر بەپێی رێسای تایبەتی هەژمارو دیاری دەكرێت، مافی تەملیك كردنی عەقاراتی هاوبەش‌و تایبەتی هەیە بۆ مەبەستی پرۆژەكانی نیشتەجێكردن بە تەنها. ئەگەر بەراوردێك لە نێوان ئەم دوو یاسایە بكەین دەبینین یاسادانەری كوردستانی زێدەرۆی زۆری كردووە لە دانی مافی تەملیك كردنی زەوی بە ناوی وەبەرهێن، تا ئەو رادەیەی لە هەندێك كات دەكرێت بەبێ بەرامبەر بەناویان بكرێت. ئەمەش مەترسی زۆر هەیە لەسەر داهاتوی خاكی كوردستان رەنگە كەسانێكی بیانی بە سوود وەرگرتن لەم یاسایە بتوانێت هەزاران دۆنم زەوی لەسەر خۆیان تەملیك بكەن. بەڵام یاسادانەری عێراقی تەملیك كردنی خاك لەسەر وەبەرهێنەر بە بەرامبەر دەبێت، تەنها لە پرۆژەی نیشتەجێ كردنیش رێگەی داوە زەوی لەسەر وەبەرهێنەر تەملیك بكرێت، ئەمە یەكێكە لە لایەنە باشەكانی ئەم یاسایە، چونكە تەملیك كردنی زەوی لەسەر وەبەرهێنەر لە ووڵاتێكی وەك عێراق‌و كوردستان جێگەی مەترسی گەورەیە. ئەم مەترسیە لە پرۆژەكانی نیشتەجێبوون كەمترە, چونكە وەبەرهێنەر لە پرۆژەكانی نیشتەجێ كردن دەبێ پاش تەواو بوونی لەكاركردن لە پرۆژەكە یەكەكانی نیشتەجێ كردن بەسەر كریارەكانی دووبارە تەملیك بكاتەوە, چونكە ئەگەر وەبەرهێن ئامانجی خراپی هەبێت ناتوانێ لە پرۆژەكانی نیشتەجێ كردن بەدەستی بهێنێ, بەڵام لە پرۆژە ئابوری‌و گەشتیاری‌و پیشەسازی‌و كشتوكاڵی بەتەملیك كردنی ئەو زەویانە لەسەر وەبەرهێن مەترسی لێ دەكرێت. لەگەل ئەمەشدا پێچەوانەی یاساشە, چونكە لە پرۆژەی كشتوكاڵی هەتا بۆ هاوڵاتیانی خۆشمان مافی تەسەروفی دەبێت نەك مافی خاوەنداریەتی, چونكە لە زەوی كشتوكاڵی مافی خاوەنداریەتی بۆ دەوڵەت دەگەرێتەوە, بەڵام لەم یاسایە مافی بە وەبەرهێنەر داوە ئەم زەویانەی لەسەر خۆی تەملیك بكات، ئەمەش هەڵەیەكی یاسایەو ترسناكە, چونكە ماف بە هاوڵاتی ووڵاتی خۆت نەدەی بەبوونی بە خاوەنداریەتی زەوی كشتەكاڵی, بەڵام ماف بەكەسانی بیانی بدەی كە ببنە خاوەنی زەوی كشتوكاڵی. ئەگەر پاڵنەری یاسادانەری كوردستانی راكێشانی سەرمایەی بیانی بێت بۆ وەبەرهێنان لە كوردستان, بەڵام دەبێت ئەوە بزانین بەپێ دانی ئەم هەموو لێخۆشبون‌و  زەمانات‌و ئاسانكاریە بە قەد ئەوە نیە كە ئیستقراری سیاسی و ئابوری هەبێت لەم ناوچەیە, چونكە سەرمایەدار ترسنۆكە، ئەوەی زیاتر پاڵ بە وەبەرهێن دەنێت داهاتووی ئابووری ئەم ناوچەیە كە لەسەر دەریایەك نەوتە نەك ئەم ئاسانكاریە یاساییانەی لە یاسای وەبەرهێنانی بۆ وەبەرهێنەر كراوە.
2_ لەرووی بواری وەبەرهێنان لە یاسای وەبەرهێنانی كوردستانی بوارەكانی وەبەرهێنانی هەژماركردووە. ئەمەش هەڵەیە، چونكە ناتوانرێت لە هیچ یاسایەك هەموو بوارەكان دیاری بكرێت بە تایبەتی یاسای وەبەرهێنان‌و هاودژیش هەیە لەگەڵ یاسای وەبەرهێنانی عێراقی كە دەلێ "هەموو بوارەكان دەتوانرێت وەبەرهێنانی تێدا بكرێت, جگە لە نەوت و گاز‌و مصرفەكان و كۆمپانیاكانی دڵنیای (المصارف والشریكات التأمین) ". بەڵام لە یاسای وەبەرهێنانی كوردستان رێگەی داوەو بەشێوەیەك لە ماددەی (2) برگەی(7)دا هاتووە "دەتوتنرێت وەبەرهێنان لە بوارەكانی  بنوك و كۆمپانیاكانی دڵنیایی‌و دەزگا داراییەكانی تر بكرێت". لێرەشەوە یاسادانەری عێراقی ووردبینانەتر هەڵسوكەوتی لەگەڵ ئەم ماددەیە كردووە، بەجۆرێك بوارەكانی وەبەرهێنانی دیاری نەكردووە. بەڵكو ریزپەرەكانی دیاری كردووە. 
سەبارەت بە هاودژی لەنێوان یاسای وەبەرهێنانی عێراق‌و كوردستان، بەهەمان شێوە یاسادانەری عێراقی لێزانانەتر هەڵسوكەوتی لەگەڵ بوارەكانی بانك و كۆمپانیاكانی دڵنیایی‌و ریزپەری كردوون لەیاسای وەبەرهێنان بەهۆی هەستیاری ئەم دوو بوارە، چونكە بە كردنەوەی رێگە لەبەردەم وەبەرهێنەری بیانی لەم بوارانەدا توشی دەیان گرفتی ئابووری‌و دارایی‌و كاریگەری راستەوخۆی لەسەر سیاسەتی دارایی دادەنێت. رەنگە ئەگەر مەبەستیش بێت توشی قەیرانی گەورەی بكات بە شێوەیەك ئاراستەی گەشەی ئابووری‌و بەرنامە‌و پلانەكانی حكومەت پەك بخات‌و لەلایەكی تر سەرچاوەی داهاتی سەرەكی عێراق‌و كوردستانیش نەوتە، ئەمە لایەنێكی باشە كە یاسادانەری عێراقی وەبەرهێنانی لە بوارەكاتی نەوت و گاز ریزپەر كردووە‌و حوكمەكانی یاسای وەبەرهێنانی بەسەر ناچەسپێت، هەرچەند یاسادانەری كوردستانیباس لە بوارەكانی یاسای وەبەرهێنان دەكات نەوت‌و گازی تێدا نییە, بەڵام باشتر وابوو وەك یاسای وەبەرهێنانی عێراقی بە دەقێكی یاسایی قەدەغەی جێبەجێكردنی یاسای وەبەرهێنانی بكردایە لەبواری نەوت و گاز. بەڵام لە یاسای ژمارە(22)ی ساڵی 2007 ی یاسای نەوت‌و گازی هەرێمی كوردستان لە مادەی (9)ی ئەم یاسایەدا هاتووە (وەزارەت ئەمانە دەگرێتە ئەستۆ: یەكەم هاندانی كەرتی گشتی و تایبەتی بۆ وەبەرهێنانی پرۆسەكانی نەوت ....) سەرنجەكە لەوەدایە پەرت‌و بڵاوی و نەگونجان‌و هاودژی یاساكانی هەرێمی كوردستانە لەلایەك لە یاسای وەبەرهێنان لە بوارەكانی یاساكە باس لە وەبەرهێنان ناكات, بەڵام لە یاسای نەوت و گاز یەكێك لە ئەركانی وەزارەتی سامانە سروشتیەكات ئەوەیە هانی كەرتی گشتی‌و تایبەت بدات بۆ وەبەرهێنان لە یاسای نەوت و گازیش دیاری نەكردووە كە ئایا كەرتی تایبەت بیانیەكانیش مافیان هەیە یان نا؟ كەچی لەسەر ئەرزی واقع دەیان كۆمپانیای بیانی لەبواری نەوت و گاز لە كوردستان كار دەكەن.
3_ دەستەی وەبەرهێنان :-  لەیاسای وەبەرهێنانی عێراقی دەستەی وەبەرهێنان پێك دێت لەسەرۆك بەپلەی وەزیر و جێگری بەپلەی جێگری وەزیر و (9) نۆ ئەندام بە پلەی بەرێوەبەری گشتی كە بۆ ماوەی پێنج ساڵ لەم پۆستانە دەمێننەوە. بەڵام لە یاسای وەبەرهێنانی كوردستاندا دەستەی وەبەرهێنان سەرۆكێكی دەبێت بە پلەی وەزیر  و جێگری نییە، ئەم دەستەیە ژمارەی ئەندامانی دیاری كراو نییە ئەمەش هەڵەیە, چونكە ناكرێت دەستەیەكی وا بە یاسا دیاری بكرێت كەچی ژمارەكەی دیاری كراو نەبێت. بەڵام لە یاسای وەبەرهێنانی كوردستان (ئەنجومەنی بالای وەبەرهێنان) هەیە كە پێك دێت لە سەرۆك وەزیران وەك سەرۆك و جێگری سەرۆك وەزیران وەك جێگر و هەریەكە لە وەزیرانی ( دارایی و ئابوری و بازرگانی و شارەوانی و پلان دانان و كشتوكال و پیشەسازی و سەرۆكی دەستەی وەبەرهێنان) تێدا ئەندامن كە ئەمە یەكێكە لەلایەنە باشەكانی ئەم یاسایە, چونكە بەبوونی ئەم ئەنجومەنە هەماهەنگی دروست دەبێت و پرۆژەكانی وەبەرهێنان زیاتر بە پلانی بۆ دارێژراو دیراسەكراو ئاگاداری  هەمەلایەنی دەبێت. كە ئەمە لە  یاسای وەبەرهێنانی عێراقیدا نییە رەنگە بێ ئاگایی و پەرتەوازەیی و بێ پلانی و نەبوونی هەماهەنگی لێ دروست بێت.
لەگەڵ هەموو ئەمانەشدا،  وەبەرهێنان چ ناوەخۆیی بێت چ بیانی، یەكێكە لە سیما نوێیەكانی گەشەی ئابوری و بەشداری كردنی كەرتی تایبەتە لە بوژاندنەوەی ژێرخانی ئابوری، بەشێوەیەك چەندان دەوڵەت بەسوود وەرگرتن لە سەرمایە گوزاری ناوەخۆو بیانی گەشەی باشیان بە خۆوە دیوە كە لە یاساكانیان ئاسانكاری باش كراوە بۆ وەبەرهێنان. بەلام لەگەڵ ئەوەشدا وەبەرهێن مەبەستی دەستكەوت و قازانجە، بۆیە رەنگە ئیستقراری سیاسی و ئابوری و بوونی یەدەگێكی زۆری نەوت لە كوردستان هۆكاری سەرەكین بن بۆ سەرمایەگوزاری بە تایبەتی سەرمایەگوزاری بیانی دەبێت سود لە ئەزمونی ووڵاتانی تر وەربگرین، دەبینین ئیمارات زۆرترین گەشەی ئابوری بە خۆوە بینیوە بەڵام لە یاساكانی ئیمارات ئەوەندە ئاسانكاری بۆ وەبەرهێنەری بیانی نەكراوە. وەبەرهێنەری بیانی ناتوانی وەبەرهێنان بكات و زەوی لەسەر خۆی تەملیك بكات تاكو هاوبەشی وەبەرهێنان لەگەڵ وەبەرهێنەرێكی ناوخۆی نەكات، ئەمەش هەم وەك زەماناتێك و هەم هاوكاری وەبەرهێنەری ناوخۆ دەكات‌و هەمیش وەبەرهێنەری ناوخۆ شارەزایی پەیدا دەكات‌و دەبێتە خاوەنی تەكنەلۆجیا، بۆیە بەرای من لە هەمواركردنەوەی یاسای وەبەرهێنانی كوردستان پێویستە چاوێك بەم هەموو زەماناتانە بخشێنرێتەوە بە تایبەتی لە تەملیك كردنی زەوی‌و سود لە ئەزمونی ئیمارات وەربگیرێت.